Rijkswaterstaat negeert omgekomen arbeiders die werkten aan Afsluitdijk

SCHIEDAM, 18 mei 2007 - Rijkswaterstaat wil de acht arbeiders die zijn omgekomen bij de aanleg van de Afsluitdijk op geen enkele wijze eren met een gedenkteken. Projectleider Hans Vos vindt zo’n teken ,,niet passen’’ bij de festiviteiten rond het 75-jarig jubileum van de Afsluitdijk. Journalist Bas Sleeuwenhoek, die had verzocht om een eerbetoon, is teleurgesteld. ,,Het is heel jammer dat Rijkswaterstaat de omgekomen arbeiders volkomen negeert. Men kan blijkbaar niet met het eigen verleden omgaan.’’

Sleeuwenhoek heeft de informatie over de verongelukte arbeiders de afgelopen jaren bijeen gesprokkeld met behulp van kranten en overlijdensregisters. Voorheen werd gedacht dat slechts één arbeider was omgekomen bij de aanleg van de Afsluitdijk, maar dat blijken er minstens acht te zijn. In zijn boek ‘Het Schrale Eind, een reis langs de bedwongen Zuiderzee’ worden deze personen beschreven.

De nieuwe gegevens zijn enkele malen aangeboden aan het departement, in de verwachting dat Rijkswaterstaat ze zou gebruiken bij de viering van het 75-jarig jubileum. Het bleef echter stil, zegt Sleeuwenhoek. ,,Men was totaal niet geïnteresseerd.’’ Desondanks verzocht Sleeuwenhoek in maart opnieuw om een geschikt eerbetoon te verzinnen voor de arbeiders. Hij ging daarbij uit van een eenvoudig infopaneel met naamsvermelding. ,,Dan praat je dus over iets heel simpels dat niet meer kost dan een paar honderd euro. Maar zelfs dat is niet mogelijk. En dan moet je bedenken dat er duizenden euro’s zijn uitgegeven voor het opknappen en het herplaatsen van het beeld van Lely. Een ingenieur is in de beleving van Waterstaat blijkbaar belangrijker dan een paar omgekomen arbeiders.’’

Omdat er momenteel panelen worden gemaakt voor het nieuwe infocentrum in Kornwerderzand, lag er volgens Sleeuwenhoek een uitgelezen kans om de verongelukte arbeiders voor het voetlicht te brengen. Dat Rijkswaterstaat daarbij zelfs geen klein gebaar wil maken, heeft volgens projectleider Vos te maken met de afwijkende thematiek van het centrum. Sleeuwenhoek ziet daarin geen probleem. ,,Er staan op meer plaatsen infoborden over de geschiedenis van de Afsluitdijk. Het is een fluitje van een cent om ergens een paneel aan te passen. Dat kan zowel in Kornwerderzand als bij Het Monument.’’

Sleeuwenhoek denkt dat Rijkswaterstaat bang is voor negatieve publiciteit. In Het Schrale Eind worden niet alleen doden en gewonden beschreven, ook het alcoholmisbruik onder de Zuiderzeewerkers komt aan bod. ,,Het is voor sommige mensen wellicht vervelend om te lezen over vechtpartijen en andere misstanden. Maar als je de geschiedenis van de Afsluitdijk behandelt, dan moet je ook het hele verhaal vertellen. Het jubileum kan niet alleen maar een Lelyfeestje zijn.’’ Een probleem is volgens Sleeuwenhoek dat Rijkswaterstaat de Afsluitdijk ,,te veel ziet als een ingenieurswerk en te weinig als een arbeiderswerk’’. Zo vindt hij het opvallend dat er nooit een boek is verschenen over de Zuiderzeewerkers. ,,Terwijl hun aandeel enorm is geweest.’’

De auteur van Het Schrale Eind hoopt dat Rijkswaterstaat alsnog een poging onderneemt om de omgekomen arbeiders te eren. Volgens Sleeuwenhoek is het inmiddels te laat voor de herdenking op 24 mei, omdat aanvullend onderzoek nodig is. ,,Maar er zijn genoeg goede ideeën om die mensen uiteindelijk de plek te geven die ze verdienen.’’