De Afsluitdijk is nog niet af

(Bron: redacteur Hans Hopman Nederlands Dagblad

donderdag 25 januari 2007 Foto's: Henk Brinkman /Press4All)

KORNWERDERZAND - De Afsluitdijk verbindt al driekwart eeuw Noord-Holland met Friesland. Het 75-jarig jubileum op 28 mei wordt omgeven door talrijke evenementen. ,,Een visitekaartje van de Nederlandse historie en kennis in watermanagement.'' Met slogans als deze grijpen diverse organisaties dit jaar het 75-jarige bestaan van de Afsluitdijk aan om toeristen te lokken. Inmiddels heeft dijkbeheerder Rijkswaterstaat het monument, een soort bezoekerscentrum op de 32,5 km lange dijk, een fikse opknapbeurt gegeven: nieuwe informatiepanelen, een gerenoveerde uitzichttoren van Dudok en extra parkeerplaatsen.

De noodzaak van de renovaties bleek ook al uit het rapport Een dijk van een attractie , dat de ANWB gistermiddag aan de dijkbeheerder overhandigde. De ANWB ziet in de dijk een publiekstrekker. Eis is wel dat de ,,belevingswaarde'' van de Afsluitdijk wordt verhoogd. Zo moet de spuisluis bij Kornwerderzand - nu nog tamelijk onveilig, zeker voor kinderen - meer een publieksfunctie krijgen, beveelt het ANWB-rapport aan. Tot de langetermijndoelen wordt ook de aanleg van een buitendijks fietspad aan de noordkant van de Afsluitdijk gerekend. Want ,,buitendijks waant de fietser zich op het wad, zonder andere bezoekers. De beleving van het wad is hier optimaal''. Het jubileum wordt dit jaar gemarkeerd door: een zeilevenement van Den Oever naar Makkum, rondvaarten langs de Afsluitdijk, een wandelmarathon tussen Wieringen en Wûnseradeel, visserijdagen en een viswedstrijd. Het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen heeft een expositie getiteld 'De Dijk'. En natuurlijk verschijnt er ook een boek over de jarige. De Afsluitdijk, als symbool van de strijd tegen het water, heeft voldoende potentie om nog meer tot een toeristische attractie uit te groeien, was gisteren de boodschap. ,,De beleving van de robuuste, rechtlijnige dijk in combinatie met de ontstaansgeschiedenis van de Afsluitdijk, is bijzonder voor bezoekers uit binnen- en buitenland'', denkt Rijkswaterstaat. De Afsluitdijk is misschien wel de beroemdste dijk van Nederland.

Op 28 mei 1932 om 13.03 uur gilden stoomfluiten en sirenes en werd de vlag gehesen; de Zuiderzee was niet meer. Het laatste stroomgat - de Vlieter - werd gesloten. De dijk was dicht en het IJsselmeer was geboren. Vijf jaar lang hadden duizenden werknemers eraan gewerkt. De afsluiting diende twee doelen. Het temmen van de woeste Zuiderzee moest de veiligheid van het achterland tegen het oprukkende water garanderen. Verder maakte de Afsluitdijk het inpolderen van een deel van de Zuiderzee een stuk gemakkelijker. In het onstane IJsselmeer waren immers geen getijden meer. De wens om tot afsluiting van de Zuiderzee te komen, was er al in de zeventiende eeuw. Serieus werd het toen ir. Cornelis Lely in 1891 met zijn plannen kwam. Een extra impuls vormde de Watervloed van 1916 die nagenoeg de hele kuststrook van de Zuiderzee onder water zette. Niet af De Afsluitdijk is echter niet af, zo zullen de diverse exposities dit jaar benadrukken. Rijkswaterstaat noemt twee onderwerpen van essentieel belang. Allereerst de noodzaak van toekomstige versterking en verhoging van de dijk als gevolg van de stijging van de zeespiegel door de klimaatverandering. Dat dit een serieuze zaak is, bleek wel tijdens de storm van eind vorige week. Die sloeg aan de Friese kant bij Kornwerderzand een bres van vijftien meter in het dijklichaam. Een tweede actueel item is de bouw van een derde spuisluis. Dit om voldoende capaciteit voor de afvoer van water vanuit het IJsselmeer naar de Waddenzee en de Noordzee te waarborgen. ,,Het IJsselmeer moet in de toekomst een hogere waterstand aankunnen'', aldus de dijkbeheerder, die nu al rekening wil houden met een peilstijging van een meter tussen 2050 en 2100. Het nieuwe informatiecentrum tegenover het Kazemattenmuseum te Kornwerderzand schenkt aandacht aan de techniek van het spuien. Op dit punt van de dijk is de spuicapaciteit het meest gunstigst, vanwege het grootste hoogteverschil tussen IJsselmeer en Waddenzee. Het infocentrum vertelt ook over de vispassage die Rijkswaterstaat bij de knik in de dijk bij Kornwerderzand ontwikkelt. Want voor sommige vissoorten die van zoet naar zout water trekken, of andersom, is de Afsluitdijk een moeilijke hindernis. Wel tekent Rijkswaterstaat bij alle ingrepen aan: ,,De functie van het IJsselmeer als zoetwaterreservoir mag daarbij natuurlijk niet in het geding komen.'' Maandag 28 mei is de grote dag. Maar omdat het dan Tweede Pinksterdag is, verschuift Rijkswaterstaat de festiviteiten naar 24 mei, tevens de oprichtingsdag (in 1798) van deze overheidsinstelling. Het standbeeld van ir. Lely, dat altijd bij Den Oever over het water keek, wordt dan op een nieuwe plek bij het Monument onthuld. Keur aan jubileumactiviteiten rond ,,beroemdste'' dijk van Nederland