De Afsluitdijk: icoon van innovatie en duurzaamheid

Franeker - Je zou de Afsluitdijk kunnen inpakken in een gigantische ‘zachte’ waterkering. Aan weerszijden van het huidige dijklichaam met de A7 spuit je het nodige zand op en laat je de natuur zijn gang gaan. Dan ontstaat een ‘rijke dijk’: aan de Waddenzeezijde komt dan een landschap van kwelders, baaien, schelpdierbanken, duinen en misschien zelfs bos. Aan de IJsselmeerzijde komen rietvelden met poelen. Een dertig kilometer lang en honderden meters breed natuurgebied, met een vervoersruggengraat over het midden.

Aan de zeezijde zou je dan ook zilte landbouw kunnen bedrijven. De relatief nieuwe, heerlijke consumptiegroente zilte zeekool (lijkt wat op bleekselderij, is zeer sappig en gezond, smaakt zoetig met een licht bittere nasmaak) zou het er uitstekend doen. Ook lepelblad en grote zandkool (beter bekend als wilde rucola) zijn opties.
Maar je zou de dijk ook open kunnen maken, à la de Oosterscheldekering. Dan wordt de ecologie van de Waddenzee en het IJsselmeer weer met elkaar verbonden, er ontstaat een brakwatersysteem met getijdegeulen. Zo kan de natuurlijke situatie van voor de afsluiting zich herstellen.
Maar in dit idee wordt misschien te weinig rekening gehouden met de functie van zoetwatervoorziening voor irrigatie- en drinkwater van het IJsselmeer. Terwijl zo’n brakwaterovergangsgebied wel interessant klinkt. Dan zou je één open punt in de dijk kunnen maken, en in het IJsselmeer een gigantische ringdijk met aan de zuidzijde - ter hoogte van Stavoren - ook weer een inlaat. Het tussenmeer krijgt dan de vorm van een pompeblêd, zodat de woordspelige naam Plan Waterlely voor de hand ligt.
Tegenwicht

De Afsluitdijk moet binnen afzienbare tijd opgehoogd worden, om op den duur tegenwicht te kunnen bieden tegen de zeespiegelstijging. Bovendien zijn de Lorentz- en Stevinsluizen aan drastische revisie of vervanging toe. Rijkswaterstaat is de noodzakelijke werkzaamheden al aan het voorbereiden, en reserveert 300 tot 500 miljoen euro voor de dijk.
En als we dan toch gaan sleutelen aan dat symbool van de eigenwijze strijd tegen het zeewater die Nederlanders wereldberoemd maakte, wat zouden we er dan allemaal nog meer mee kunnen doen? Dat is het uitgangspunt van vier brainstormbijeenkomsten van een keur aan ingenieurs, beleidsmakers, visionairen en durfals, waarvan de eerste gisteren in Franeker plaatsvond. Deze keer ging het over ‘bouwen met de natuur’; vier futuristische ideeën waarbij de Afsluitdijk geïntegreerd wordt in een modern natuurbeleid (dat telde in 1932 nog niet). Mensen die verstand hebben van andere aspecten van de dijk mochten daar (veelal opbouwende) kritische kanttekeningen bij plaatsen. Er volgen nog drie dergelijke sessies: over de toekomstige Afsluitdijk in relatie tot duurzame energie, tot ‘beleefbaarheid’, en over de morfologie van de dijk.

De opzet lijkt sterk op de bijeenkomsten Fryske Fiersichten van vorig jaar. Net als toen is prof. dr. Wim de Ridder het brein achter de sessies. Commissaris der Koningin Ed Nijpels zit de avonden voor, laat alle ideeën en kritiekpunten registreren, organiseert er op 14 maart een symposium over, en presenteert in het najaar een doortimmerd advies aan het kabinet.
Het betreft een gewichtige denktank, zo bleek in de Koornbeurs. Knappe koppen van vooraanstaande technische universiteiten, innovatieve ingenieursbureaus, overheden en natuurclubs bespraken elkaars ideeën. Dus ging het veel over de ‘aquatisch-ecologische toestand’ en dergelijke.
,,Dit is niet zomaar een grapje van iemand”, bezwoer De Ridder, ,,maar een voorbode van een majeure ontwikkeling. De Afsluitdijk moet een vehikel van deze tijd worden, dus alles geïntegreerd: in plaats van de multiple lifestyle hebben wij het over de multiple Afsluitdijk.” Nijpels zag het al helemaal zitten: ,,De Afsluitdijk kan een icoon van duurzaamheid en innovatie worden.”

Bron: Friesch Dagblad 11 januari door WYBE FRAANJE